مفصل اسکاپولا توراسیک در جایی از بدن واقع شده است که در آن تیغه شانه (که همچنین اسکاپولا نامیده می‌شود) در کنار دیواره قفسه سینه (توراکس) کشیده شده است. هنگامی که حرکت این مفصل موجب احساس یا صداهای تق تق، ساییده شدن، پاپ یا صدایی سنگین می‌شود، پزشکان آن را سندرم صدا دادن استخوان اسکاپولا می‌نامند.
سندرم صدا دادن مفصل شانه نسبتاً نادر است. هنگامی که این اتفاق می افتد، بافت نرم بین شانه و دیواره قفسه سینه ضخیم، تحریک شده یا ملتهب می‌شود. اگر استخوان‌های تیغه شانه یا قفسه سینه بر روی یکدیگر یک قرار گیرند نیز صدا دادن استخوان اسکاپولا می‌تواند اتفاق بیافتد.
اغلب زمان صدا دادن مفصل شانه یا تق تق قولنج شانه به علت استفاده روزمره و تغییراتی است که در طول زمان در مفاصل ما رخ می‌دهد. افزایش سن باعث می‌شود بعضی از سطوح روانی خود را از دست بدهند- بنابراین زمانی که روی یکدیگر ساییده می‌شوند، صدا دادن استخوان اسکاپولا یا تق تق قولنج شانه یا صدای پاپ شنیده می‌شود. در اکثر موارد، چنان چه صدا دادن استخوان اسکاپولا و یا کلیک کردن شانه بدود درد باشد، مسئله‌ای برای نگرانی نیست. صدا دادن استخوان اسکاپولا بدون درد معمولاً نیازی به درمان ندارد. اگر شانه‌هایتان هنگام صدا دادن درد دارد، یا هنگامی که صدا دادن استخوان اسکاپولا و تق تق قولنج شانه پس از آسیب شروع می‌شود، باید جهت معاینه به پزشک مراجعه نمایید.
پزشک یزدانی پس از انجام معاینات بالینی و تصویربردای های لازم و تشخیص علل صدا دادن مفصل شانه روشهای درمانی موثری را از جمله فیزیوتراپی برای درمان این عارضه به کار می‌گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن‌های تماس حاصل فرمایید.
چه قسمت‌هایی از بدن در این شرایط دخیل هستند؟
شانه از سه استخوان تشکیل می‌شود: استخوان هومروس (استخوان بازو)، کلاویل (ترقوه یا کلاربون) و شانه (تیغه شانه). دو عضله بزرگ به قسمت جلویی شانه جایی که در برابر دیواره قفسه سینه قرار دارد متصل می‌شوند. یکی از آنها، عضله ساب اسکاپولاریس نامیده می‌شود، که روی قسمت جلویی شانه جایی که مقابل دیواره قفسه سینه است، متصل می‌شود. عضله سراتوس خلفی در امتداد لبه شانه در نزدیکترین قسمت به ستون فقرات قرار می‌گیرد. این عضله از مقابل شانه می‌گذارد، اطراف دیواره قفسه سینه را در بر می‌گیرد و به دنده‌ها در قسمت جلویی قفسه سینه متصل می‌شود.
بورسا یک کیسه پر از مایع است که در زمان اصطکاک بافت‌های بدن از آنها پشتیبانی می‌کند. یکی از بورساها بین دو عضله شانه قرار دارد. همچنین بورسای دیگری نیز در فضای بین عضله سراتوس خلفی و دیواره قفسه سینه وجود دارد. هنگامی که کیسه‌های بورسا ملتهب می‌شوند، این وضعیت بورسیت نامیده می‌شود.
بورسیت اسکاپولا توراسیک به التهاب بورسای زیر تیغه شانه اشاره دارد. این نوع بورسیت بیشتر در گوشه بالایی شانه نزدیک به ستون فقرات رایج است. بورسیت در زیر نوک پایین شانه نیز رخ می‌دهد. در هر صورت، این التهاب می‌تواند باعث ایجاد صدا و احساس سندرم صدا دادن استخوان اسکاپولا شود. یک فرد ممکن است بدون هیچ گونه صدا دادن استخوان اسکاپولا یا تق تق قولنج شانه دچار بورسیت باشد.
چه دلایلی باعث ایجاد این وضعیت می‌شوند؟
صدا دادن مفصل شانه ناشی از مشکلات در بافت نرم یا استخوان‌های شانه و دیواره قفسه سینه است.
- هنگامی که بافت بین شانه و تیغه شانه در اثر التهاب ضخیم شود، ممکن است صدا دادن شروع شود. التهاب معمولاً توسط حرکات تکراری ایجاد می‌شود.
- برخی حرکات شانه‌ای که بارها و بارها انجام می‌شوند، مانند حرکت دادن توپ‌های بیس بال یا زدن کاغذ دیواری، باعث می‌شوند که بافت مفصل دچار التهاب شود.
- در موارد دیگر، عضلات زیر شانه، در اثر ضعف یا کم تحرکی، تحلیل می‌روند یا آتروفی می‌شوند. بنابراین، استخوان شانه به سمت قفسه سینه نزدیک‌تر می‌شود. این بدان معنی است که شانه در هنگام حرکت بر روی استخوان‌های دنده ضربه میی زند یا ساییده می‌شود.
- تغییرات در تراز یا کانتور استخوان‌های اسکاپولا توراسیک همچنین می‌تواند موجب صدا دادن استخوان اسکاپولا شود. هنگامی که یک دنده شکسته می‌شود یا ناحیه شانه به صورت صاف تراز نشود، این روند می‌تواند یک لبهٔ بیرون زده ایجاد کند که صدا دادن یا تق تق مفصل شانه را ایجاد می‌کند به طوری که شانه بر روی دیواره قفسه سینه حرکت می‌کند.
- اگر هر نوع منحنی، برآمدگی یا لبه‌های غیر طبیعی در لبه بالایی شانه نزدیک به مرکز پشت وجود داشته باشد، ممکن است صدا دادن مفصل شانه نیز رخ دهد. (این ناهنجاری‌ها به نام توبرکول های لوچکا نامیده می‌شود.) هر زمان که در استخوان موارد غیر طبیعی وجود داشته باشد، یکی از پاسخ‌های احتمالی بدن این است که بورسای جدیدی را تشکیل دهد. بعد از آن این بورسا ملتهب می‌شود و باعث بروز علائم بورسیت می‌شود.
- اما اگر صدا دادن استخوان اسکاپولا با درد همراه باشد ممکن است به دلیل آرتریت دژنراتیو ناشی از سال‌ها ساییدگی و فرسایش باشد. این امر زمانی اتفاق می افتد که غضروفی که از استخوان محافظت می‌کند فرسوده شده و اکنون خشن شده است.
صدا دادن استخوان اسکاپولا باعث بروز چه علائمی می‌شود؟
صدایی شبیه اره، ساییدگی یا تق تق ممکن است شنیده شوند و یا در طول لبه یا زیر سطح شانه در طول دیواره قفسه سینه احساس شود. این احساس کرپیتوس نیز نامیده می‌شود. گاهی اوقات مفصل در طول حرکت صدا می‌کند. اغلب این احساس باعث درد نمی‌شود.
از سوی دیگر، بورسیت اسکاپولا توراسیک دردناک است، چه صدا دادن استخوان اسکاپولا یا مفصل شانه شنیده و احساس شود و چه این علامت وجود نداشته باشد. بورسایدردناک به طور معمول به لمس حساس است و بافت در ناحیه زخم اغلب ضخیم است.
پزشک چه آزمایشاتی را انجام خواهد داد؟
پزشک از شما سؤالات بسیاری درباره سابقه پزشکی خواهد پرسید. هدف این است که اگر مشکلی مشابه در گذشته داشته‌اید، اگر قبلاً به شانهٔ خود آسیب زده‌اید، اگر در طی فعالیت‌های خود به حرکات شانه‌ای تکراری نیاز داشته‌اید، پزشک در خصوص این موارد اطلاعات لازم را کسب نماید.
پزشک همچنین یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. او تراز شانه را بررسی خواهد کرد. پزشک شما ممکن است با استفاده از استتوسکوپ در حالی که شانه و اسکاپولای خود را حرکت می‌دهید، به صداها گوش دهد. شما ممکن است احساس درد در هنگام حرکت داشته باشید، اما مهم است که پزشک شما دقیقاً بداند که مشکل از چه نقطه‌ای از بدن شروع می‌شود. با لمس کردن بافت اطراف ناحیه شانه، پزشک می‌تواند بفهمد که آیا بورسا در اثر التهاب حساس یا ضخیم شده است.
پزشک همچنین ممکن است از اشعه ایکس برای دیدن فضای بین شانه و قفسه سینه استفاده نماید. یک تصویر اشعه ایکس می‌تواند ناهنجاری‌های استخوانی مانند پارگی رباط یا شکستگی ناگهانی را نشان دهد. در مواردی که ممکن است مشکلی در استخوان‌ها وجود داشته باشد، پزشک شما ممکن است یک سی تی اسکن کامپیوتری را درخواست دهد تا دقیق‌تر بررسی کند. اگر پزشک به بورسیت مشکوک باشد، ممکن است یک تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی برای تشخیص محل دقیق بورسا و بزرگی آن انجام گردد. اسکن ام آر آی از امواج مغناطیسی برای نشان دادن بافت نرم در برش‌های بدن استفاده می‌کند.
چه گزینه‌های درمانی در دسترس هستند؟
اکثر پزشکان درمانهای غیر جراحی را برای بیمارانی که دچار صدا دادن استخوان اسکاپولا هستند، تجویز می‌کنند. این نوع درمان‌ها به طور کلی موفقیت آمیز هستند، به خصوص هنگامی که مشکل از بافت نرم منشاء می‌گیرد.
دارو
پزشکان ممکن است با تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن درمان را شروع کنند. استراحت و یخ درمانی نیز به کاهش التهاب و کاهش درد کمک می‌کند. اگر درد و التهاب با این درمان‌ها برطرف نشوند، پزشک ممکن است یک یا دو تزریق کورتیزون به بورسا را توصیه کند. کورتیزون استروئیدی است که به طور موثری التهاب را کاهش می‌دهد.
درمان فیزیکی
برای بیمارانی که به درمان غیرجراحی نیاز دارند، درمان فیزیکی یا شغل درمانی ممکن است جزء برنامه توانبخشی آنها باشد. درمانگر می‌تواند در درمان درد و التهاب کمک کند و وضعیت بیمار را بررسی کند تا از بهترین حالت استخوان‌های ستون فقرات و استخوان شانه اطمینان حاصل شود. برنامه‌های تقویتی می‌توانند باعث افزایش انعطاف پذیری ماهیچه‌های زیر شانه شده و به بهبود پشتیبانی بافت‌های نرم بین شانه و قفسه سینه کمک کنند.
تمرین برای صدا دادن استخوان اسکاپولا
شانه شما بیش از هر مفصل دیگری در بدن شما حرکت می‌کند و همچنین به طور مکرر آسیب می‌بیند. تق تق قولنج شانه می‌تواند ناشی از عضلات ضعیف باشد که در حال حرکت قسمت گوی مفصل شانه را در بخش کاسه‌ای نگه می‌دارند. از آنجا که صدا دادن استخوان اسکاپولا نیز می‌تواند نشانه‌ای از پارگی عضله یا رباط باشد، قبل از انجام تمرینات تقویتی، به پزشک مراجعه کنید.
امپتی کن اکزرسایز
امپتی کن اکزرسایز- که به نام موقعیت دست در طول حرکت اشاره می‌کند – عضلاتی را هدف قرار می‌دهد که دست شما را به بیرون باز می‌کنند و قسمت گوی مفصل را در بخش کاسه‌ای نگه می‌دارند.
- پاهای خود را به اندازهٔ عرض شانه باز کنید. در هر دست یک دمبل را نگه دارید. آرنج خود را صاف کنید و هر دو دست را بلند کنید تا موازی با کف زمین قرار گیرند.
- بازوهای خود را تا نیمه راه بین جلوی بدن و پهلوها با زاویهٔ حدود ۴۵ درجه قرار دهید. انگشت شست خود را پایین به طرف زمین نگه دارید.
- دست‌ها را به آرامی پایین بیاورید، سپس بلند کنید. اجازه ندهید شانه‌های شما در طول انجام این تمرین به سمت گوش شما برسند. این حرکت را ۱۰ بار انجام دهید.
اگر در صورت پایین بردن انگشتان شصت درد دارید، این تمرین را در حالیکه انگشتان شما رو به سقف است، انجام دهید.
چرخش به داخل
تمرینات چرخشی شانه را می‌توان با یک باند ورزشی الاستیک انجام داد.
- یک انتهای باند ورزشی را به پایه میز وصل کنید. در حالی که باند را در دستی که می‌خواهید با آن تمرین انجام دهید، نگه داشته‌اید، روی زمین بنشینید و انتهای مخالف باند را در دستان خود نگه دارید.
- آرنج خود را ۹۰ درجه خم کنید. بازوی خود را در مخالف پهلو نگه دارید، باند را تا آنجا که ممکن است به سمت بدن خود بکشید. باند را برای ۲ تا ۳ ثانیه نگه دارید، سپس به آرامی بازوی خود را به موقعیت شروع برگردانید.
- این حرکت را ۱۰ بار انجام دهید. سه ست از این تمرین را انجام دهید.
- شما می‌توانید برعکس این تمرین (چرخش به سمت خارج) را نیز انجام دهید.
لیفت از جلو
هنگام ایستادن یا نشستن، می‌توانید لیفت از جلو را انجام دهید، اما حتماً پشت سر خود را در طول حرکت صاف نگه دارید.
- در هر دست یک دمبل را نگه دارید و دست‌ها را در طرفین نگه دارید. آرنج خود را به طور صاف نگه دارید، یک دست را تا ارتفاع شانه بالا ببرید.
- به مدت ۲ تا ۳ ثانیه این حالت را نگه دارید و سپس دست‌ها را به آرامی پایین بیاورید. این تمرین را با طرف مقابل اجرا کنید.
- بازوهای خود را تعویض کنید و ده بار لیفت با وزنه‌ها را انجام دهید. این تمرین را سه ست انجام دهید.
آیا عمل جراحی در صورت صدا دادن استخوان اسکاپولا انجام می‌شود؟
پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که عمل جراحی فقط در صورتی انجام شود که درمانهای غیر جراحی نتوانند تق تق قولنج شانه را درمان کنند. اگر این مشکل ناشی از اختلال استخوانی باشد، ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. در رایج‌ترین عمل جراحی صدا دادن استخوان اسکاپولا، متخصص جراح یک قطعه کوچک از گوشه بالای شانه در نزدیکترین قسمت به ستون فقرات را بیرون می‌آورد.
رزکشن استخوانی
برای برداشتن یک تکه کوچک از ناحیه شانه، یک برش درست زیر لبه بالای استخوان زده می‌شود. پزشک جراح برای مشاهدهٔ بخش برجسته استخوان، به نام زائدهٔ اسکاپولا، بافت‌ها را کنار می زند. بافت‌هایی که عضلات را به قسمت بالای شانه وصل می‌کنند، به دقت جدا می‌شوند و کنار زده می‌شوند. سپس متخصص جراح از یک ابزار ویژه برای برداشتن گوشه شانه استفاده می‌کند. حفره‌هایی در ستون فقرات شانه ایجاد می‌شوند. سپس انتهای عضلات ناحیه شانه به زائدهٔ اسکاپولا دوخته می‌شوند و برش بسته می‌شود.
بورسکتومی آرتروسکوپی
گاهی اوقات متخصصان جراحی از طریق انجام عمل جراحی آرتروسکوپی، بورسای ملتهب اسکاپولا توراسیک را برداشت می‌کنند. این عمل بورسکتومی نامیده می‌شود. با استفاده از برش‌های کوچک، جراح از طریق مفصل به کمک یک دوربین کوچک تلویزیونی به نام آرتروسکوپ، وارد ناحیه می‌شود. سپس از طریق یک برش کوچک دیگر، پزشک جراح از ابزارهای خاصی برای برداشتن بورسای ملتهب استفاده می‌کند و آرتروسکوپ نشان می‌دهد که چه اتفاقی در داخل بدن رخ می‌دهد.
پس از عمل جراحی
درمان پس از عمل جراحی بیشتر توسط بیماران صورت می‌گیرد. بعد از عمل جراحی، بیماران باید از یک اسلینگ برای صدا دادن مفصل شانه استفاده کنند. حرکت شانه به صورت غیر فعال به زودی پس از عمل جراحی آغاز می‌شود. با این حال، تمرین فعالیت‌های مقاومتی باید برای هشت هفته انجام نشود تا اطمینان حاصل شود که عضلات به طور کامل بهبود یافته و به حفره‌های ایجاد شده در ناحیه شانه متصل شده‌اند. معمولاً پس از ۱۲ هفته، بیماران شروع به تمرین و انجام فعالیت‌های مقاومتی می‌کنند. متخصص جراح شما احتمالاً توصیه می‌کند که در طول فرآیند توانبخشی خود با یک درمانگر فیزیکی و یا شغلی همکاری کنید.