تاندونیت کلسیفیه ی شانه زمانی رخ می‌دهد که کلسیم بر روی تاندون‌های شانه تجمع پیدا کند. بافت‌های اطراف محل تجمع ممکن است دچار التهاب شده و درد شدیدی را در ناحیه‌ی شانه باعث شوند. این عارضه نسبتاً شایع است و اکثراً افراد بالای 40 سال را درگیر می‌کند.
کدام قسمت از شانه درگیر عارضه شده است؟
تاندونیت کلسیفیه در تاندون‌های روتاتور کاف (تاندون‌ها وظیفه‌ی اتصال عضله به استخوان را برعهده دارند) بروز پیدا می‌کنند. روتاتور کاف (روتاتور کاف) در واقع از چندین تاندون تشکیل شده است که عضلات اطراف شانه را به استخوان بازو متصل می‌کنند. کلسیم معمولاً در تاندونی در این مجموعه به نام تاندون فوق خاری انباشته می‌شود.
انواع تاندونیت کلسیفیه ی شانه
دو نوع اصلی تاندونیت کلسیفیه در شانه وجود دارد: کلسیفیکاسیون تخریبی و کلسیفیکاسیون واکنشی.
کلسیفیکاسیون تخریبی
فرسایش بافت‌ها در اثر افزایش سن اصلی‌ترین دلیل کلسیفیکاسیون تخریبی است. با افزایش سن جریان خون به تاندون‌های روتاتور کاف کاهش پیدا می‌کند. این مشکل سبب تضعیف تاندون‌ها می‌شود. فرسایش بافت‌ها در اثر استفاده از شانه باعث می‌شود تا تاندون‌ها فرسوده شده و پاره شوند، درست شبیه یک طناب کهنه. کلسیم در روندترمیم و بهبودی، درون تاندون‌های آسیب دیده تجمع پیدا می‌کند.
کلسیفیکاسیون واکنشی
کلسیفیکاسیون واکنشی متفاوت است. علت بروز این عارضه هنوز مشخص نیست. به نظر می‌رسد که این عارضه ربطی به فرسایش بافت‌ها نداشته باشد با این حال شانه درد به این دلیل شیوع بیشتری نسبت به کلسیفیکاسیون تخریبی دارد. پزشکان کلسیفیکاسیون واکنشی را در 3 مرحله طبقه بندی می‌کنند. در مرحله‌ی قبل کلسیفیه شدن تاندون دچار تغییراتی می‌شود که احتمال انباشته شدن کلسیم در آن افزایش می‌یابد. در مرحله‌ی کلسیفیه شدن، بلورهای کلسیم در تاندون انباشته می‌شوند. سپس این بلورها به تدریج از بین می‌روند و بدن دوباره آن‌ها را جذب خود می‌کند. با اینهمه، در طول این مرحله بدن بیشترین میزان درد را خواهد داشت. در مرحله‌ی پس از کلسیفیه شدن، بدن تاندون را ترمیم کرده و تاندون با بافت‌های جدید تشکیل می‌شود.
هیچ کس نمی‌داند که چه عاملی سبب تحریک بدن برای بازجذب کلسیم می‌شود. ولی زمانی که این اتفاق می افتد بافت شروع به شکل گیری مجدد کرده و درد معمولاً کاهش می‌یابد یا به طور کامل از بین می‌رود.
چرا تاندونیت کلسیفیه ایجاد می‌شود؟
کسی هنوز نمی‌داند که دقیقاً چه عاملی سبب ایجاد تاندونیت کلسیفیه می‌شود. فرسایش شدید، سالخوردگی و یا ترکیبی از این دو عامل در کلسیفیکاسیون تخریبی دخیل‌اند. برخی از محققین عقیده دارند که تجمع کلسیم به دلیل عدم وجود اکسیژن کافی برای بافت تاندون است. برخی دیگر عقیده دارند که فشار زیاد منجر به آسیب تاندون شده و تجمع کلسیم در آن را باعث می‌شود.
کلسیفیکاسیون واکنشی حتی از این هم شناخته نشده تر است. این نوع مشکل در بیماران جوان‌تر ایجاد شده و به نظر می‌رسد که در اکثر موارد به صورت خود به خودی از بین می‌رود.
علائم این عارضه چیستند؟
زمانی که کلسیم در حال انباشته شدن است ممکن است درد خفیف تا ملایمی را احساس کنید. به دلیل نامعلومی تاندونیت کلسیفیه در زمانی که بلورهای کلسیم درحال بازجذب هستند درد شدیدی را ایجاد می‌کند. درد و گرفتگی به دلیل تاندونیت کلسیفیه ممکن است باعث از دست رفتن حرکت در مفصل شانه شود. بالا بردن دست ممکن است برای شما دردناک شود. پزشک شما به دقت تمام سوابق پزشکی شما را بررسی کرده و شما را تحت معاینه‌ی فیزیکی قرار می‌دهد تا به طور جامع شانه‌ی شما را بررسی کند. در صورتی که دچار درد تاندونیت کلسیفیه شده باشید، ممکن است با سایر عارضه‌هایی که باعث درد شانه می‌شوند، اشتباه گرفته شود. برای تأیید انباشت کلسیم، احتمالاً لازم است عکس برداری با استفاده از اشعه‌ی ایکس انجام شود. این عکس برداری همچنین می‌تواند موقعیت دقیق تجمع کلسیم را نشان دهد.
احتمالاً تکرار عکس برداری با استفاده از اشعه‌ی ایکس در طول زمان لازم خواهد بود. این کار به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات در مقدار تجمع کلسیفیکاسیون را مشاهده کند. با توجه به میزان تجمع کلسیم، پزشک شما می‌تواند تشخیص دهد که آیا عارضه به صورت خود به خودی بهبود می‌یابد یا نیاز به انجام عمل جراحی دارد.
زمانی که درد عارضه شدید شود، ممکن است باعث اختلال در خواب شما نیز بشود.
پزشک چه آزمایشاتی انجام می‌دهد؟
چگونه می‌توان درد ناشی از این عارضه را کنترل کرد؟
اولین هدف پزشک شما کمک به کنترل درد و التهاب خواهد بود.
درمان اولیه
برای درمان اولیه احتمالاً استراحت و داروهای ضدالتهاب مثل ایبوپروفن به شما توصیه خواهد شد. داروهای ضدالتهاب عمدتاً برای کنترل درد مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورت عدم پاسخگویی دیگر روش‌های درمانی بدون جراحی ممکن است پزشک شما تزریق کورتیزون را پیشنهاد دهد. کورتیزون یک آستروئید بسیار قدرتمند است. کورتیزون می‌تواند در تسکین التهاب و تورم بسیار مؤثر باشد.
شستشو
تاندونیت کلسیفیه
در طول زمانی که تجمعات کلسیم در حال بازجذب هستند ممکن است درد شدیدی را احساس کنید. ممکن است برای از بین بردن کلسیم، پزشک به شما پیشنهاد دهد تا با استفاده از دو سوزن بزرگ در ناحیه، آن را با استفاده از محلول آب نمک استریل شستشو دهید. به این کار شستشو گفته می‌شود. شستشو می‌تواند ذرات کلسیم را خرد کند. سپس می‌توان با کمک سوزن‌ها این ذرات را خارج کرد. خارج کردن ذرات کلسیم می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند. حتی زمانی که شستشو نتواند کلسیم را از بافت‌ها خارج کند می‌تواند فشار روی تاندون را کاهش داده و درد را تسکین بخشد.
فیزیوتراپی
پزشک شما احتمالاً شما را به یک فیزیوتراپیست یا متخصص کاردرمانی ارجاع می‌دهد تا یک برنامه‌ی توانبخشی برای شما طراحی کند.
- در ابتدا درمان بر روی تسکین درد و التهاب متمرکز خواهد بود. ازجمله روش‌های درمانی می‌توان به یخ و گرما اشاره کرد.
- درمانگر ممکن است از روش‌های درمانی با کمک اولتراسوند استفاده کند. نشان داده شده که اولتراسوند می‌تواند در کاهش اندازه‌ی تجمع کلسیم مؤثر بوده و به افراد در تسکین درد و بهبودی عملکرد دست کمک کند.
- با این حال برای گرفتن بهترین نتیجه، باید جلسات درمان با اولتراسوند را در یک دوره‌ی 6 هفته‌ای تا 24 مرتبه افزایش داد.
- شاک ویو تراپی نوع جدیدی از درمان‌های بدون جراحی است. در این روش از یک دستگاه برای ایجاد موج‌های مکانیکی یا شاک ویو استفاده می‌شود که این امواج به منطقه‌ی دردناک انتقال داده می‌شوند. بیماران معمولاً هفته‌ای یک بار و تا مدت 3 هفته تحت درمان قرار می‌گیرند.
- تصور می‌شود که این امواج در شکستن تجمعات کلسیمی مؤثر بوده و درنتیجه بدن راحت‌تر می‌تواند آن‌ها را بازجذب کند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این روش درمانی می‌تواند درد و اندازه‌ی توده‌ی کلسیمی را کاهش دهد.
عمل جراحی
در صورتی که درد و ازکارافتادگی تشدید شده و زندگی روزمره‌ی شما را مختل کنند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشید. جراحی برای تاندونیت کلسیفیه معمولاً نیازمند بستری شدن بیمار در بیمارستان نخواهد بود. برای این کار فرد باید تحت بیهوشی قرار بگیرد.
رزکسیون یا قطع آرتروسکوپیک
اکثر جراحی‌های انجام شده برای درمان تاندونیت کلسیفیه شانه جراحی‌های آرتروسکوپیک می‌باشند. آرتروسکوپ یک دوربین مخصوص است که می‌توان آن را از طریق یک بریدگی کوچک بر روی پوست به درون مفصل شانه وارد کرد. با ایجاد بریدگی‌های کوچک دیگر جراح می‌تواند ابزارهای جراحی خود را نیز وارد مفصل کند. جراح از آرتروسکوپ برای پیدا کردن موقعیت توده‌ی کلسیمی در تاندون‌های روتاتور کاف استفاده می‌کند. زمانی که توده پیدا شد جراح از ابزارهای کوچک خود برای برداشتن آن استفاده کرده و منطقه را شستشو می‌دهد. بلورهای شل شده‌ی کلسیم نیز باید برداشته شوند. این بلورها می‌توانند برای بافت‌های اطراف بسیار آزار دهنده باشند.
رزکسیون باز
در موارد نادر انجام عمل جراحی باز لازم خواهد بود. در عمل جراحی باز، جراح با بریدن عضلات و دیگر بافت‌ها به محل انباشته شدن کلسیم می‌رسد. خود تاندون نیز برای برداشتن توده‌های کلسیمی بریده می‌شود. جراح منطقه را برای رهایی از بلورهای کلسیم شستشو داده و سپس عضلات و پوست را بخیه می زند.
عوارض و خطرات
علاوه بر خطرات همراه با هر عمل جراحی و خطرات بیهوشی، این عمل جراحی خطرات به خصوصی خواهد داشت که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- گرفتگی مفصل ممکن است در صورت عدم انجام توانبخشی پس از جراحی ایجاد شود.
- واکنش‌های التهابی پس از عمل جراحی ممکن است درد قابل توجهی ایجاد کرده و روند بازتوانی را کند کنند. این واکنش‌ها بعضاً ممکن است منجر به الگودیستروفی شوند. این عارضه با وجود نادر بودن مدت زمان زیادی برای بهبودی نیاز دارد. البته روش‌های درمانی جدیدی وجود دارند که می‌توانند به مدیریت آسان‌تر عوارض کمک کنند.
- خطر بروز عفونت کم خواهد بود. این مشکل در صورت بروز نیازمند شستشوی محل جراحی، یک دوره مصرف آنتی بیوتیک و احتمالاً جراحی ترمیمی خواهد بود.
- ممکن است به علت خونریزی در محل انجام جراحی، شاهد یک هماتوم باشید. بسته به شدت خونریزی ممکن است تخلیه‌ی هماتوم ضروری باشد.
- ممکن است به طور اتفاقی اعصاب اطراف شانه آسیب ببینند. این عارضه‌ی بسیار نادر ممکن است موجب درد و از دست رفتن حس در بخش‌های خاصی از دست شود.
این لیست از خطرات جراحی کامل نبوده و جراح شما می‌تواند توضیحات بیشتر را به شما ارائه کند تا بتوانید مزایا، معایب و خطرات جراحی را مقایسه کرده و تصمیم گیری کنید.
پس از جراحی چه کاری باید انجام دهید؟
توانبخشی پس از انجام عمل جراحی شانه روند کندی خواهد داشت. شما احتمالاً نیاز خواهید داشت تا به مدت 6 تا 8 هفته برای درمان مراجعه کنید. همچنین باید انتظار داشته باشید که بهبودی کامل شما 3 تا 4 ماه زمان ببرد. به حرکت انداختن شانه در اولین فرصت ممکن امری مهم است. با این حال باید محافظت از بافت‌های در حال بهبودی را نیز در نظر گرفت.
- ممکن است جراح از شما بخواهد تا یک اسلینگ را برای حمایت و محافظت از شانه‌ی خود تا چند روز پس از انجام عمل جراحی استفاده کنید.
- یخ و روش‌های تحریک الکتریکی ممکن است در طول چند جلسه‌ی اول درمانی به منظور کنترل درد و تورم ناشی از عمل جراحی مورد استفاده قرار گیرند. درمانگر شما ممکن است از ماساژ درمانی و دیگر روش‌های درمان دستی به منظور تسکین اسپاسم و درد عضلانی استفاده کند.
مراقبت‌های پس از درمان جز اصلی روند درمانی شما می‌باشند
حتی در صورتی که نیازی به جراحی نداشته باشید ممکن است لازم باشد تا از یک برنامه‌ی توانبخشی استفاده کنید. دکتر یزدانی احتمالاً به شما توصیه می‌کند تا به مدت 4 تا 6 هفته به یک فیزیوتراپیست یا متخصص کاردرمانی مراجعه کنید. درمانگر شما می‌تواند یک برنامه‌ی تقویتی و کششی برای شانه‌ی شما طراحی کند.
تقویت عضلات روتاتور کاف اهمیت زیادی دارد چراکه این عضلات به حفظ پایداری شانه کمک می‌کنند. تقویت این عضلات در واقع می‌تواند فشار وارد شده بر روی کلسیم انباشه در تاندون را کاهش دهد. درمانگر شما می‌تواند محل کار شما یا حالت بدن به هنگام کار کردن و انجام فعالیت‌ها را بررسی کرده و تغییراتی را به شما پیشنهاد دهد. تغییرات ساده در روش ایستادن و نشستن شما می‌تواند به جلوگیری از مشکلات بیشتر کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن‌های تماس حاصل فرمایید.